Menu

Frida Kahlo Kimdir? Frida Kahlo’nun Hayatı ve Eserleri



1907 yılında Mexico City’nin güneyindeki Coyoacán’da, Macar Yahudisi fotoğrafçı Wilhelm Kahlo ve Kızılderili asıllı Matilde Calderon Gonzales’in dört kızından üçüncüsü olarak dünyaya gelir Magdalena Carmen Frida Kahlo y Calderón.

6 Temmuz 1907 günü doğmuş olmasına rağmen, kendisi doğum tarihini, Meksika Devrimi’nin gerçekleştiği 7 Temmuz 1910 günü olarak ilan eder, yaşamının modern Meksika’nın doğuşuyla başlamış olmasını ister. Frida annesinden çok babasına bağlıydı. Babasının sanatçı yönü, felsefeye düşkün oluşu bu duruma etken nedenlerdir diyebiliriz.

Frida Kahlo’nun Bilmeniz Gereken 14 Eseri isimli yazımızda da Frida Kahlo’nun önemli eserlerini anlattık, okumanızı öneriyoruz.

Ünlü Ressam Diego Rivera’nın 27 Tablosu isimli yazımızda da Diego Rivera’nın tablolarını bulabilirsiniz.

frida kahlo cocukluk

Hem içine kapanık hem de hareketli bir çocukluk geçiren Frida Kahlo, hayatının belirleyicilerinden biri olan fiziksel acıyla 6 yaşında tanıştı. Çocuk felcine yakalandı. Dokuz ay odasından çıkamadı. “Her şey sağ bacağımın aşağısındaki kasta meydana gelen korkunç bir ağrıyla başladı.” diye hatırlıyordu.

frida kahlo kardeşi ve kuzenleriyle

Frida 18 yaşında erkek giysileri içinde, kardeşleri ve kuzeni ile birlikte

Karşı cinsin giysilerine bürünmek ve çift cinsiyetli (androjen) görünüm, 1920’lerin sonlarında Meksika’da daha az olmakla birlikte rağbet görüyordu ama yine de geniş kesimler tarafından isyankar cinselliğin göstergesi sayılıyordu.

1922 yılında dönemin önemli okullarından biri olan Ulusal Hazırlık Okulu’nun sınavını kazandı. Frida, okulda sosyalizmi savunan, köklere dönüş anlamına gelen Cachuchas adında gruba üye oldu. Bu grupta bulunan Alejandro Gómez Arias, Frida’nın ilk aşkı oldu. Alejandro eğitim için Avrupa’ya gittiğinde Frida Kahlo ona mektuplar yazar. Bu mektuplar Frida Kahlo Müzesi’nde yani Mavi Ev’de sergilenmektedir.

alejandro gomez arias portresi - frida kahlo

Alejandro Gómez Arias’ın Portresi, 1928

17 Eylül 1925 tarihi hem bu aşkın hem de Frida Kahlo’nun hayatının dönüm noktası olmuştu. Bindikleri otobüs, tren ile çarpışır. Alejandro, trenin çelik çubuklarından birinin, Frida’nın leğen kemiği hizasında, bir taraftan girip diğer tarafından çıktığını anlatmıştır. Doktorlar, tekrar yürüyebileceğinden, hatta yaşayabileceğinden bile şüpheliydiler. Onu parça parça bir araya getirmeleri gerekiyordu ve Frida Kahlo 32 ameliyat oldu. 5 Aralık 1925’te şöyle demişti: “Başıma gelen en iyi şey acı çekmeye alışmaya başlamam.”

Ailesi ona tahtadan yeni karyola yapar, annesi yatağının tavanına bir de ayna asar. Frida Kahlo için parçalanmış bedeni ile yüzleşmek kolay olmaz ama zamanla alışır. Bu dönemde “Aslında pek önem vermeksizin resim yapmaya başladım.” diyerek resim yapmaya başlayan Frida Kahlo, ilk tablosunu Alejandro için yapar.

frida kahlo kadife elbiseli otoportre

Self Portrait In A Velvet Dress

Kırmızı kadife elbise içinde, abartılı uzun parmaklı eliyle sanki birinin elini tutmak ister gibi… Zarif bir boyun, ince bel ve dik göğüslerle kadınlığını belirginleştiren otoportresini yaptığında 19 yaşındaydı. İfadesiz yüzü ve resmin arka planındaki kasvetli hava o anki ruh durumunu ele verir. Kazada Alejandro’da yanındadır, fakat ona bir şey olmaz. Alejandro biraz da ailesinin etkisiyle Frida’dan uzaklaşır, Meksika dışına gider. Frida sevgilisine aşk dolu mektuplar yazsa da karşılığı olumlu olmayacaktır, acılarına bir de aşk acısı eklenecektir.

1927’nin sonlarına doğru Frida Kahlo sağlıklı hale gelir. 1928 yılının başlarında, Kübalı komünist devrimci Julio Antonio Mella’nın arkadaş grubuna katılır. Mella’nın arkadaşı olan Tina Modotti ile olan dostluğu sayesinde Komünist Parti’ye katılır ve burada Diego Rivera ile tanışır. Frida’nın günlüğüne yazdığı şu sözler sevgisinin büyüklüğünü gösterir: “Başlangıç Diego, Çocuğum Diego, Yapıcı Diego, Ressam Diego, Babam Diego, Oğlum Diego, Sevgilim Diego, Kocam Diego, Dostum Diego, Anam Diego, Ben Diego, Evren Diego.”

Diego Rivera’nın Tabloları yazımıza da göz atmanızı öneririz.

frida kahlo diego rivera

“Diego’ya aşık oldum, ama ailem bundan hiç hoşlanmadı; çünkü Diego komünistti ve bizimkiler onu, çok çok çok şişman bir Brueghel’e benzetiyordu. Bunun bir fille beyaz güvercinin evliliğini andırdığını söylüyorlardı. Her şeye rağmen, 21 Ağustos 1929’da evlendik.”

frida ve diego

Frida and Diego Rivera, 1931

Adeta fotoğraf gibi tasvir ettiği resmi, evliliklerinin portresidir. Yukarıdaki kuşun ağzındaki kurdelede “Burada bizi görüyorsunuz. Ben Frida Kahlo, benim sevgili eşim Diego Rivera. Bu portreyi arkadaşımız Albert Bender için 1931 yılının Nisan ayında Kaliforniya’nın güzel şehri San Francisco’da yaptım.” yazar.

1932 yılında birlikte Detroit’e giderler. Kahlo hamileydi, ancak 4 Temmuz 1932’de çocuğunu kaybeder. Henry Ford Hastanesi’nde zorlu günler geçirir. Bu resmi o günlerden. Bebeğini kaybettiği için gözleri yaşlı ve yatak kan gölüne dönmüştür. Karnında 6 tane kurdele tutar. Birisi bebektir, pembe renkli olan insan vücududur, onunla bebeğin ana rahmine düşmesini tasvir eder, eflatun orkide hastanedeyken Diego getirdiği için duygusallığı vurgular. Kemiğe benzeyen figür ise onun hasarlı omurgası olabilir.

frida kahlo - henry ford hastanesi tablo

Henry Ford Hastahanesi, 1932

Evliliklerinde Rivera’nın sadakatsizliği Frida’yı derinden etkiliyordu. Diego’nun Frida’nın kardeşi Cristina ile olan ilişkisi Frida için adeta bir yıkımdı. Frida Kahlo bu olaydan sonra erkeklerle de, kadınlarla da birçok ilişki yaşadı. En önemli ilişkisi sürgündeki Rus devrimci Lev Troçki ile olandı. Kahlo ona ihtiyar adam adını takmıştı. 1938’de Frida Kahlo’nun ilk kişisel sergisi New York Julian Levy Gallery’de açıldı. Artık tanınmaya, sanat çevrelerinde adı sadece Diego Rivera’nın eşi değil, Frida Kahlo olarak anılmaya başlamıştır.

frida kahlo kivircik sacli otoportre

Self-Portrait with Curly Hair, 1935

Diego’nun sadakatsizliğinden bıktığı bir dönemde yaptığı otoportreside, kısa, kıvırcık saçları, kendinden emin duruşuyla kendine farklı bir imaj vermiş.

frida kahlo - lev trockiye hediyesi

Self-Portrait Dedicated to Leon Trotsky, 1937

Frida’nın Troçki’ye armağan verdiği farklı otoportrelerinden birisi. Diğer resimlerindeki yerel giysiler yerine burjuva tarzı kadın giysileri içinde, dişiliğini vurgular biçimde tasvir etmiş kendisini. Bir elinde çiçek, diğerinde ise “Bu resmi 7 Kasım 1937’de bütün sevgimle Lev Troçki’ye adıyorum. Frida Kahlo, San Ángel, Meksika” yazan bir kağıt bulunur.

Frida Kahlo’yu sürrealist olarak değerlendirseler de, o kendisini bir sürrealist olarak görmedi. Fakat, Suyun Bana Verdiği ve Yaralı Geyik gibi çalışmaları sürrealist etkiler taşıyan resimleridir.

frida kahlo - suyun bana verdigi tablo

What The Water Gave Me (Suyun Bana Verdiği), 1938

Bu resmi sürreal özellikler gösterse de Frida’nın anılarından kesitler sunar. Banyo yapan birinin bacakları üstünde gelişen olayların yüzdüğü bir küveti tasvir etmiş. Frida’nın ayakları, sağ ayağından yaşadığı ameliyat nedeniyle kan akmakta. Boynuna ip dolanmış. Frida yerde yatıyor, ağacın altında yüzü net olmayan biri sanki onu izler gibi… Suyun içinde Tehuana (Meksika’nın Tehuana bölgesinde yaşayan kadınların giysisi) durur. Önde anne ve babasının evlilik resmi, iki çıplak kadın ve arkalarında bir kule yer alır.

frida kahlo - yarali geyik

Wounded Deer (Yaralı Geyik), 1948

1939 yılının sonunda Diego Rivera ile Frida Kahlo’nun evliliği son bulmuştur. Bu yıllar 1939-1940 yılları Kahlo için oldukça verimli geçen bir dönemdir. Artık yalnızlığına çok sevdiği hayvanları ortak eder. Bu yıllarındaki otoportrelerinde maymunlar, kediler Kahlo’ya eşlik etmektedir.

frida kahlo - kolyeli otoportre

Self-Portrait with Thorn Necklace and Hummingbird, 1940

Frida bu resmi Macar fotoğraf sanatçısı ve sevgilisi olan Nickolas Muray için yapar. Frida’nın sağında örümcek maymunu, solunda etkili bakışlarıyla siyah bir kedi, boynunda dikenden gerdanlığında sinek kuşu yer alır. Meksika’da sinek kuşu aşkta şans getirdiğine inanılan büyülü muskalar olarak kullanılır. Saçlarının üstünde kelebekler yer alır, boşandığı dönemde resmi yaptığı için yeniden doğuşu simgeleyebilir.

frida kahlo - kirpik sacli otoportre

Self-Portrait With Cropped Hair, 1940

Kırpık Saçlı Otoportre’de Frida Kahlo’nun Rivera’dan ayrılışının üzüntüsü sezilir. Frida kendisini Diego’nun sevdiği gibi Tehuana kıyafetleri içinde değil de, erkek takım elbiseleri içinde, kısa saçlı olarak tasvir etmiş. Elinde makas, yer kesilmiş saç tutamlarıyla kaplı, kadınlığını vurgulayan tek şey küpeleri. Arkada “Bak eğer seni sevdiysem, bu saçların içindi. Şimdi kelsin ve ben de seni sevmiyorum artık” yazar.

frida kahlo - sac orgulu otoportre

Self Portrait With Braid, 1941

8 Aralık 1940 yılında tekrar evlenirler. 1941 yılında babasını kaybeden Kahlo’nun sağlığı da daha kötüye gider. Örgülü Otoportre bu dönemde yaptığı bir yapıtıdır. Bu otoportresinde kendini son derece egzotik ve neredeyse sinir bozucu denecek kadar da dikbaşlı biri olarak resmettiğini görürüz. Frida resimde giysisiz ve korunmasızdır. Onu koruyan tek şey, yapraklarıyla çıplaklığını örten üzüm asmasıdır. Eski çağlardan beri ebedi hayatın simgesi olan incir yaprağının yanı sıra cennet giysisi sayılan asma yaprağı ki, Kahlo’nun sık sık başvurduğu amblemler arasında ölümsüz aşkı simgeler. Frida, doktoru Dr. Leo Eloesser’e Temmuz 1941’de “Yeniden evlilik iyi gidiyor. Kavgalar azaldı, karşılıklı olarak daha fazla anlayış var, ben de onun kalbinde aniden önemli bir yer tutuveren öteki hanımlar hakkında daha az sorgu-sual yapıyorum. Gördüğün gibi, hayatın böyle bir şey olduğunu nihayet kavrayabildim, geriye kalan ne varsa hayal ürünü. Sağlığım daha iyi olsaydı, mutlu olduğum bile söylenebilirdi, ama tepeden tırnağa böylesi bir enkaz olmam, arada aklımı darmadağın ediyor, bana acı anlar yaşatıyor.” diye yazar.

frida kahlo - broken column

The Broken Column, 1944

1944 yılında Frida Kahlo, sağlığı ile ilgili ciddi sorunlar yaşar, omurgasındaki yoğun ağrıları hafifletmek için çelik korse giyer. Bu korseyi 1944 tarihli Kırık Sütun adlı resminde betimlemiştir. Frida’nın farklı resimlerinden birisidir. Yapayalnız, acılar içinde, ağlayan bir Frida. Saçları diğer resimlerinden farklı olarak açıktır. Farklılık resmin arka planında da söz konusu. Tropikal bitkiler yerine, çorak bir alan yer alır. Bedeninin her yerine acılarını vurgulamak istercesine çiviler yerleştirmiş.

frida kahlo - umut olmadan

Without Hope, 1945

Umut Olmadan adlı çalışmasını hasta olduğu dönemde yapmıştır. Gözyaşları içinde vücudunun talihsizliklerini anlatmıştır resminde. Frida ahşap yatağında yatarken resim sehpasına yediklerini kusar. Arka plandaki ay, güneş, kurak ve çatlamış zemin, Frida’nın umut ve umutsuzluğu anlatır.

frida kahlo - doktor farill

Self Portrait With The Portrait Of Dr. Farill, 1951

Daha iyi bir tedavi için 1946 yılında New York’a gider. Doktorları resim yapmasına izin vermezler. Hastaneden çıkıp Meksika’ya döndüğünde yatağa ve çelik korselere hapsolmuştur. 1950’li yıllarının başına gelindiğinde sağlığı iyice kötüye giden Frida Kahlo 1950-1951 yıllarını hastanede geçirmiştir. Kendini doktorun resmini yaparken gösteren Dr. Farill’in Portresiyle Birlikte Otoportre adlı resmi bu döneme aittir. Takıları dışında oldukça sadedir. Bol bluzu korsesini saklamak için kullanmış olabilir. Tekerlekli sandalyede hasta bir Frida da olsa dimdik durmaktadır.

Hastaneden sonraki günlerde resme, arkadaşlarına, politikaya yoğunlaşmıştır. Evinde geçirdiği bu yıllarda Kahlo’nun çalışmalarına bakacak olursak daha çok natürmortlar yapmıştır. Bazı natürmortlarına bayraklar, politik yazılar, meyvelerin arasına yuva yapan güvercinler yerleştirerek resimlerini politikleştirmiştir.

frida kahlo - viva la vida

Viva La Vida and Dr. Juan Farill, 1954

1953 yılının Ağustos ayında doktorları, Frida Kahlo’nun sağ bacağının kesilmesine karar verirler. Kahlo’nun bu duruma tepkisi çok büyük olsa da ameliyat olmayı kabul eder. “Bacağımı altı ay önce keserek bana yüz yıllarca sürecek bir eziyet verdiler. Mantığımı kaybettiğim anlar oldu. Kendimi öldürmek için bekleyip duruyorum. Beni tutan şey, Diego beni özler diye düşünen kendimi beğenmişliğim.”

1954’te Frida Kahlo’nun günlüğünün son sayfalarında karmakarışık bir şekilde çizilmiş olan tuhaf, kanatlı kadın figürleri ve gökyüzüne yükselmiş olan siyah bir melek, büyük bir olasılıkla ölüm meleği yer alır. Günlüğündeki son sözleri şöyledir: “Umarım çıkış neşeyle doludur ve umarım bir daha asla dönmem. Frida.” Bu sözler, Frida Kahlo intihar mı etti gibi tartışmalara neden olsa da 13 Temmuz Salı günü gerçekleşen ölümünün sebebi kayıtlara akciğer embolisi olarak geçmiştir.

Kaynak
Didar Çokatak, Frida Kahlo’nun Resminde Kadın Olgusu, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı Yüksek Lisans TeziFrida Kahlo’da Kadın ve Resmi, Dahiler ve Aşkları, Özcan Erdoğan


Facebook Yorumları

Yorum Yap

E-posta hesabınız yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir