Menu

Mary Cassatt’ın Eserleri ve Hayatı



1844 yılında ABD’nin Pennsylvania eyaletinde Pittsburg’da doğan Mary Cassatt, Fransız izlenimcilik akımının gelişimine, fikirleri ve üretimleri ile önemli katkılarda bulunmuş bir ressamdır. Başarılı bir borsacı olan Robert Simpson Cassatt ile eğitimli bir kadın olan Katherine Cassatt’ın yedi çocuğundan birisidir.

Philadelphia’da okula başlayan Mary, ailesinin Avrupa’da beş yıl kalması Almanca, Fransızca gibi dilleri öğrenmesini, çizim ve müzik dersleri almasını sağlar. Ailenin itirazlarına rağmen Pennsylvania Güzel Sanatlar Akademisi’ne başlar. Okuldaki az sayıda kız öğrenciden biri olan Cassatt, Akademi’deki erkek öğrencilerin tepeden bakışları nedeniyle sıkıntılar yaşar ve ilk feminist tavırları burada filizlenmeye başlar.

Mary Cassatt, Child Drinking Milk, 1868

Child Drinking Milk, 1868

Dönemin Amerika’sında sanayileşme ve ekonomi, 1861-1865 yılları arasında gerçekleşen iç savaş ve siyasal karışıklıklar nedeniyle kaotik bir sürece girer. Mary Cassatt bu süreçte, babasının muhalefetine rağmen eğitimini yeterli bulmadığı Pennsylvania Akademisi’ni bırakarak, sanatın önemli başyapıtlarını incelemek üzere ailesi ile birlikte Avrupa’ya gider. Sanatçının bu idealist tavrına en büyük etken, kültürel bir birikime sahip olan annesidir. Avrupa’daki önemli şehirler olan İtalya, İspanya, Hollanda, Fransa’da klasik ressamların eserlerini inceler, Louvre Müzesi’nde kopyalar yapar. Jean Leon Gerome, Charles Chaplin, Edouard Frére, Paul Soyer, Thomas Couture gibi isimlerden özel dersler alır.

Mary Cassatt, The Mandolin Player, 1868

The Mandolin Player, 1868

Mandolin Çalgıcısı isimli resmi, 1868’de Paris Salonu’nda sergilenmek üzere seçilir. Babasının muhalefeti nedeniyle kimliğini açıkça ortaya koymaz, eserini Mary Stevenson ismi ile sergiler. Bununla birlikte Paris Salonu’nda eseri sergilenen ilk Amerikalı kadın ressam olarak yer alır. 1870’te Fransa ve Prusya arasında çıkan savaş nedeniyle Amerika’ya geri dönmek zorunda kalır. Babasının ona parasal açıdan destek olamayacağını açıklaması, ressam için zor bir dönemin başlangıcı olur.

Mary Cassatt, Bacchante, 1872

Bacchante, 1872

New York ve Chicago’da resimleri ilgi görmesine rağmen satılmaz, 1871’de çıkan bir yangında resimlerinin tahrip olması Cassatt’ın içinde bulunduğu durumu daha da çözümsüz bir hale sokar. Bu umutsuz durum, Pittsburgh başpiskoposunun Cassatt’tan, İtalyan usta Correggio’dan iki eser kopya sipariş etmesi üzerine değişir. Buradan kazandığı para ile Avrupa’daki eğitimine devam eder, Paris Salonu’nun 1872-73-74 yıllarında gerçekleşecek olan sergilerine resimlerinin kabul edilmesiyle, oraya yerleşir. Kardeşi Lydia ile burada bir stüdyo açar.

Mary Cassatt, In The Loge, 1878

In The Loge, 1878

Cassatt bu eserinde, kadın figüre dinamik bir rol vermiş, dürbünüyle sahneye bakıyor, sol taraftaki erkek figürün bakışları ise onun üzerinde. Eserde izleyen, izlenen, izleyici ve icracı (görünmese de) arasında bir çember çizmiş gibidir. Cassatt, eserlerinde kadın bakış açısıyla XIX. yüzyılın yeni kadın tasvirlerini oluşturmuştur. Onun resimlerinde kadınlar akıl, kimlik, karakter kazanırken, sosyal varlıklarını ortaya koymuşlardır. Gündelik ev ortamlarında çalışan, ev gezmeleri, tiyatro, opera gibi sosyal ritüellerde bulunan kadın figürlerinin bulunduğu kompozisyonlar çizmiştir.

Mary Cassatt, Little Girl In A Blue Armchair, 1878

Little Girl In A Blue Armchair, 1878

Mavi bir koltukta tasvir ettiği küçük kızın pozu, daha sonra Cassatt’ın çocuk resimlerinin birçoğunda rastlanacak doğallığa sahip. Diğer koltukta ise uyuklayan bir köpek var. Ancak, kompozisyonun odak noktasına küçük kız yerleştirilmiş. Koltuklar, resmin ortasında tuhaf biçimde şekillendirilmiş bir gri zemin üzerinde yer alıyor. Japon sanatında olduğu gibi formlar eğiktir. Diğer yandan, Cassatt’ın güçlü renkleri ve enerjik fırçası, Fransız izlenimcileri ile ilişkisini gösteriyor. Cassatt’ın resimlerinde ışık, cisimler, kütleler, figürlerin varlığını güçlendirici etkiye sahiptir.

Mary Cassatt, geleneksel akademik kuralların dışında hareket eden sanatçılara karşı büyük bir ilgi duyar ve sanatını bu yolda geliştirmeye çaba harcar. İzlenimci ressamlardan biri olan Edgar Degas tarafından 1877’de sergi için davet edilir. Edgar Degas, Cassatt’a on beş yıl boyunca sanat anlayışında ve üretimlerinde rehberlik eder, hocası olur.

Cassatt’ın izlenimcilik ve bu akımı benimseyen ressamlarla birlikte çalışması, onun kendi sanat kimliğini bulmasında çok önemli bir noktadır. 1886’ya kadar izlenimci sergilere katılır, bu grubun aktif bir üyesi olmaya devam eder. Bu tarihten sonra ise Cassatt kendi sanat dilini oluşturur. Japon sanatının çarpıcı özelliklerini, izlenimciliğin isyankâr tavrını kendi fırçası ile birleştiren Mary Cassatt, geleneksel sanat kurallarını reddederek özgün bir ifade biçimi yakalamayı başarır. Gerçeği iki boyutlu bir yüzeye indirgeyen Ukiyo-e ile izlenimciliğin teknik özelliklerini kullanarak mekânları yeniden anlamlandırır, çağının modern kadınını tanımlar.

Mary Cassatt, Reading Le Figaro, 1878

Reading Le Figaro, 1878

Haftalık olarak yayınlanan Le Figaro gazetesini okurken betimlediği figür, annesi Katherine Cassatt’tır. Sosyal ve güncel konular üzerine fikir sahibi olan anne Catrine’nin portresi bu anlamda zeki, kültürlü ve güçlü kişiliğini yansıtan bir anıtsallığa sahip bir özellik kazanmıştır. Annesini entelektüel bir etkinlik anında yansıtarak, bu tür eğilimlerin eril olarak değerlendirilmesi fikirlerine karşı çıkmıştır. Soğuk renk armonisi ile oluşturulmuş sahne, kadın figürün anıtsal bir özellik kazanması açısından önem kazanmaktadır. Bununla birlikte açık sarı tonları ile renklendirilmiş sağ arka planda, koyu ton ile öne çıkarılan figürün başı vurgulanmıştır. Böylelikle izleyici, gazete okuyan kadın figürün yüz ifadesindeki motivasyon ve samimiyeti hissedebilmektedir. Cassatt kompozisyonlarında sık sık aynalar kullanmıştır. Eserdeki ayna, arka plana derin bir etki kazandırmakta ve figüre olan vurguyu güçlendirmektedir.

Mary Cassatt, Tea, 1880

Tea, 1880

Çay içme ritüelleri Cassatt’ın resimlerinde farklı anlamlara bürünmektedir. Sosyal bir etkinlik ve iş ortamı haline getirilerek feminen bir söylem kazanmaktadır. Cassatt, kendisine ait olan ve dönemin çağdaş eşyaları ile döşenmiş evin misafir odasında oturan iki kadın figürü izleyiciye sunar. Arka planda porselen bir süs eşyasının resimlenmiş olduğu çerçeveli bir resim, oyma mermer şömine, ince çizgili bir duvar kağıdı görülür. Parisli orta sınıf iki kadın figürün yerleştirildiği kompozisyonun ön planında bulunan masada, antika gümüş çay servisleri görülür. Kahverengi elbiseli kız kardeşi Lydia, elini çenesine götürmüş bir şekilde otururken, şapkalı, eldivenli aile dostları olan konuk ise çayını yudumlamaktadır.

Ukiyo-e resminin (geleneksel Japon resmi) en çarpıcı özelliklerinden biri olan diyagonal kompozisyon kurgusu görülen resim, perspektifi mümkün olduğunca indirger, izleyiciyi resim yüzeyini boya lekeleriyle kaplı düz bir alan olarak görmeye yönlendirir. Resimdeki olay örgüsü, çerçevenin dışında devamlılığını sağlayarak kompozisyonun izleyicinin zihninde tamamlanmasına izin verir. Genelinde mavi, kırmızı, sarı gibi ana renk tonlarının kullanıldığı resim, izleyiciye sıcak bir armoni sunmaktadır. Ev içinde olan figürler üzerinde rengin açık-koyu etkileriyle ışık etkileri sağlanmış, özellikle çay servisleri üzerinde kullandığı beyaz ile ışık etkilerini elde etmiştir. İzleyicinin göz hizasında konumlandırılmış olmasına rağmen diyagonal yön üzerine yerleştirilmiş biçimler nedeniyle kompozisyon hareketli bir zaman süreci sunmaktadır. Kompozisyonda sol eliyle kaldırdığı fincanı dudaklarına götürmüş, çayı yudumlayan konuk figürün yüzü, çay fincanı ile neredeyse tamamen gizlenmiştir.

Mary Cassatt, Lydia Crocheting In The Garden At Marly, 1880

Lydia Crocheting In The Garden At Marly, 1880

Cassatt, 1880 yazını Paris’in yaklaşık 10 mil batısındaki Marly-le-Roi’de geçiririr. Modeli yine el işi yapan kızkardeşi Lydia’dır. Resimde üzerine düşen güneş ışığı ile belirginleşen şapka dikkati çeker.

Mary Cassatt, The Cup of Tea, 1881

The Cup of Tea, 1881

İzlenimci üslupla boyanmış portrede, model kızkardeşi Lydia’dır. Cassatt’ın renkçi tavrını ortaya koyması açısından iyi bir örnektir. Figürün pembe elbisesinin yansımaları koltuğun kolunda, tabakta, beyaz eldivenlerde ve figürün yüzünde görülmektedir. Yeşil ve mavinin tonları ile yapılandırılmış arka planda tuvalin astarsız beyaz alanları sezilebilmektedir. Yeşil arka plan detayları, figürün elbisesindeki pembe tonlar ile kontrast bir etki oluşturmaktadır. Ayrıca sanatçı rengin açık-koyu etkileriyle kapalı bir mekân olan ev içinde idealize edilmiş ışık etkisini sağlamıştır. Resimde, figürün üzerinde bulunan şapka ve eldivenler bir evde konuk olarak bulunduğunu göstermektedir. Muhtemelen ev sahibesi tarafından ikram edilmiş çayı yudumlamaya hazırlanmaktadır. Figürün duruşu izleyiciye profil yerleştirilmiştir. Diyagonal yönler üzerine yerleştirilen biçimler figürün hareketini arttırması ile izleyicinin resimle olan görsel teması uzatılmak istenmiş, izlenimciliğin en önemli özelliklerinden biri, anın izleyici tarafından yaşanmasına olanak sağlanmıştır.

Mary Cassatt, A Woman And Child In The Driving Seat, 1881

A Woman And Child In The Driving Seat, 1881

Açık kompozisyon kurgusunun olduğu resimde, sıcak renk armonisi hakim. Kompozisyonda birincil öncelik olan kadın ve kız çocuk üzerinde uygulanan ışıklı renkler ile izleyicinin dikkati bu noktaya çekilir. Arka planda koyu yeşil tonlarının kullanılması, sıcak ve parlak renk tonları ile oluşturulan ön plandaki figürlerin vurgulanmasında güçlü bir etki sağlar. Yeşil-kırmızı kontrastı ile birlikte sarı-mor kontrastının da göze çarptığı sahnede hiçbir izlenimci ressamın kullanmadığı siyah ton, söz konusu iki figürün etrafında koyu lekeler oluşturmak amacına hizmet eder. Bu ton erkek figürün giysilerinde, at, araba gibi detaylarda uygulanmış olarak göze çarpar.

Mary Cassatt, Lady At The Tea Table, 1885

Lady At The Tea Table, 1885

Çay serisi resimlerinden birisi daha. Cassatt annesinin  kuzeni Mary Dickinson Riddle’ı, izleyiciye kayıtsız bir bakışla resmetmiştir. Japon sanatının stilize hatlarıyla oluşturduğu resim elemanlarını, ön ve arka planların muğlak mekan ilişkileri içerisinde kullanmıştır. Figür, mavi beyaz yaldızlı Japon porselenlerinin bulunduğu bir masada tek elini demliğe koymuş, izleyici tarafından görülmeyen misafirlere her an çay servisi yapmak için bekler konumdadır. Çay setinin mavi tonları ile figürün çerçevenin dışına taşan bakışlarındaki mavilik, tam bir uyum içindedir. Figür duruşu, giysileri ve yaratılan atmosfer içinde ikonik bir duruş oluşturmaktadır. Izgara biçimindeki yatay doğrular üzerine yerleştirdiği çay servislerinin renk ve desenleri, figürün şapkasından dikey olarak sarkan şeffaf beyaz dantel ile dengelenmiştir. Genel olarak soğuk tonların hâkim olduğu resimde çay servislerinde, figürün arkasındaki çerçevede kullanılan sarı tonları, yüzde ve elde kullanılmış pembeler resimdeki sıcak tonları oluşturmaktadır.

Mary Cassatt, The Lamp, 1891

The Lamp, 1891

Bu çalışması, dekoratif olarak oluşturulan elinde yelpazesi ve süslü lambasıyla seçkin bir duruş sergileyen bir kadın figürünün portresidir. Işığın yaygın olarak tüm yüzeye dağılması Japon Ukiyo-e okulunun yapmış olduğu resimleri aklımıza getirir. Sanatçının resim yapış tarzı, kullandığı renkler ve çizgisellik Japon Utamaro’nun yapmış olduğu ahşap baskı resimleriyle benzerlikler göstermektedir.

Mary Cassatt, The Child's Bath, 1893

The Child’s Bath, 1893

Çocuğun Banyosu adlı eseri, çarpıcı ve sıradan olmayan kompozisyonuyla Cassatt’ın ustalıklarından birisidir. İçinde kırpılmış biçimler, cesur desenler, anahatlar ve düzleştirilmiş bir perspektif gibi klasik olmayan bir tarz vardır. Japon tahta baskılarıyla benzerlik görülür. Nesnelerin resme yerleştirilmesi, kadının elbisesinin çizgileri de çocuğun çıplaklığını vurgulamaya hizmet ediyor.

Mary Cassatt, Mother and Two Child, 1906

Mother and Two Child, 1906

1900’lerden sonra yoğunlaştığı anne ve çocuk portreleri ile ün yapan sanatçının kompozisyonları, Rönesans dönemi Meryem ve Çocuk İsa resimlerini hatırlatsa da, onun resimlerinde resmiyet bulunmamaktadır. Anne ve çocuk figürleri, tüm doğallığıyla yakalamış ve betimlemiştir.

Mary Cassatt, Antoinette At Her Dressing Table, 1909

Antoinette At Her Dressing Table, 1909

Mary Cassatt, XIX. yüzyılda içinde bulunduğu aristokrat sınıfı ve bir kadın olarak annesi, kız kardeşleri, yeğenleri ve çalışanlarını kullanarak günümüze taşımıştır. Kadının gündelik hayatının geçtiği ev içi fragmanlarını gözler önüne seren resim kompozisyonları, yemek odası, yatak odası, oturma odası, balkon, veranda gibi alanlarda kurgulanmıştır. Resimlerinde park, bahçe, tiyatro gibi sosyal alanları kullanmış olsa da bar ve kafeleri mekân olarak kullanamamıştır. XIX. yüzyılda bu tür mekânlar aristokrat ve burjuva sınıfı kadınlara kapalı mekanlardır.

Mary Cassatt, Woman Sewing, 1914

Woman Sewing, 1914

Fransa’da sanata katkılarından dolayı Légion d’Honeur ünvanına layık görülen sanatçının kendi ülkesinde tanınması daha geç olur. Erken yaşlardan itibaren feminist düşüncelere sahip olan Cassatt, kadınların seçme ve seçilme hakları için yapılan mücadele hareketlerine ve 1915 tarihinde organizasyonunu Louisine Havemeyer’in yaptığı sergisi ile bu haklar için çaba harcayan gruplara aktif bir feminist olarak destek verir.

Mary Cassatt’nın aile bireylerini yıllar içinde art arda kaybetmesi gibi üzücü olaylar, resimden uzaklaşmasına neden olsa da resimden hiç kopmamış, daima boyalarına ve fırçalarına geri dönmüştür. Sanatına vedası şeker hastalığına yakalanmasıyla olur. Görme ile ilgili büyük sorunlar yaşamaya başlayan sanatçı, neredeyse ölümüne dek körlük içinde yaşar. 14 Haziran 1926’da Fransa’da hayatını kaybeder.

Kaynak
Feminist Eleştiri Kuramının Mary Cassatt’ın Yapıtlarına UygulanmasıJAPONİZMİN EMPRESYONİST SANAT AKIMI ÜZERİNE ETKİLERİArt Book – RenoirMary Cassatt


Facebook Yorumları

Yorum Yap

E-posta hesabınız yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir